Zet eens Gentse waterzooi op tafel

Wie culinair Gent zegt, zegt waterzooi. Maar wist je dat de oorspronkelijke waterzooi er totaal anders uitzag? Zo gebruikte men zoetwatervis in plaats van kip. Ontdek hier het verhaal achter Gentse waterzooi en hoe je deze Vlaamse klassieker zelf klaarmaakt.

Het verhaal achter Gentse waterzooi

Er doen vele verhalen de ronde over het ontstaan van de Gentse waterzooi. Eén van die legendes voert ons naar de middeleeuwen. In de buurt van de huidige Brabantdam stond toen een graanmolen. Restjes van het meel vielen in het water en trokken de lokale riviervissen aan: visvoer avant la lettre, zou je kunnen zeggen. De vissen smulden ervan, waardoor ze makkelijk te vangen waren met grote kruisnetten. Op deze plek verkocht men soep gemaakt van deze vissen en zo zou de Gentse waterzooi ontstaan zijn.

De middeleeuwse kookboeken beschreven al verschillende vissoepen, maar ze noemden dit nog geen waterzooi. Een zestiende-eeuws receptenboek beschreef zo een vissoep als een karper-potagie. Om die soepen te maken, gebruikten ze eender welke vis die ze konden vangen of kopen op de markt. Dat kon karper, paling of snoek zijn, maar ook andere soorten die in de Schelde en de Leie zwommen.

Het woord ‘waterzooi’ als gerecht vinden we voor het eerst terug in 1642. Het is een samentrekking van twee woorden: water en zieden (verhitten). Eigenlijk is dat een perfecte beschrijving van de bereidingswijze. Breng een kom water aan de kook en voeg de ingrediënten toe, zo simpel is dit gerecht!

Het eerste recept voor waterzooi vinden we in het Spaerzame Keukenboek van Philippe Cauderlier uit 1861. De naam zit al goed, maar de ingrediëntenlijst is doorheen de tijd veranderd. Cauderlier gebruikt vis in zijn recept.

Vandaag zijn die zoetwatervissen in geen enkel recept voor waterzooi meer te bespeuren. Dit heeft onder andere te maken met de verstedelijking vanaf de hoge middeleeuwen. Veel mensen dumpten hun (slacht)afval in het water en de industriële revolutie zorgde voor een nog grotere vervuiling van de rivieren in de steden, waaronder Gent. Het water stonk en het was een bron van allerlei ziektes. Daarom kozen ze liever voor kip: die konden ze zelf voederen. De opkomst van de pluimveesector in de twintigste eeuw droeg verder bij tot het vervangen van vis door kip. Ook aardappelen zijn een latere toevoeging aan het gerecht. Die kwamen er pas bij na 1930.

Daarom ga je voor Gentse waterzooi

Gentse waterzooi heeft meer in petto dan enkel z’n lekkere smaak:

• In waterzooi kun je allerlei ingrediënten combineren. Dit geldt voor de groenten, maar ook voor het vlees. Waterzooi met kip, vis of zelfs konijn: alles is mogelijk.
• Je kunt dit gerecht makkelijk op voorhand klaarmaken. Let wel op dat je het vlees en de groenten niet overgaar kookt, omdat ze achteraf nog eens opnieuw opgewarmd moeten worden. Het toevoegen van room of dergelijke doe je best vlak voor het serveren.
• Gentse waterzooi past zowel op een doordeweekse dag als op meer speciale gelegenheden. Serveer je waterzooi aan je gasten, dan kun je hem bvb. feestelijk afwerken met aardappelpartjes, peterselie en een beetje room.
• Omdat waterzooi een eenpansgerecht is, heb je achteraf minder afwas.

Van klassiek tot creatief

Hét recept voor waterzooi bestaat niet, het blijft evolueren. Ongeacht om welke versie het gaat, het belangrijkste ingrediënt blijft een snufje liefde. Net zoals Gentenaars doorheen de geschiedenis aan de waterzooi hebben gesleuteld tot het haar huidige vorm aannam, kun ook jij er je eigen draai aan geven.

Wil je beginnen bij de basis? Dan is het recept voor een klassieke Gentse waterzooi met kip iets voor jou. 

Tip: Voor de bouillon kan je kant-en-klare blokjes gebruiken, maar als je genoeg tijd hebt is het natuurlijk nog beter om hem zelf te maken. Gebruik hiervoor een volledige soepkip. Deze laat je 45 minuutjes sudderen in water met groenten zoals wortelen en selder. Voeg ook een ui toe met een kruidnagel in geprikt, die zorgt voor extra smaak.

Geen zin in klassiek? Geen probleem, want met het recept voor waterzooi kun je nog heel wat andere richtingen uit.

• In het recept van waterzooi van griet gebruiken we mosselen en griet, maar je kunt deze laatste eventueel ook vervangen door tongschar. Op onze seizoenskalender kun je bekijken wanneer je best welke vis koopt.
• Waterzooi in de wok: waarom niet! Onze snelle waterzooi uit de wok is zo klaar en de zure room geeft het geheel een originele toets.
• Niet alleen met vis en kip, maar ook met konijn kan je een overheerlijke waterzooi maken. Voeg een beetje witte wijn, laurier en tijm toe en je hebt een origineel recept voor waterzooi van konijn.
• Ook een plantaardige waterzooi is een smakelijke optie! 

Tip: voor alles wat lekker is om in deze recepten te gebruiken, vind je in de winkel een even lekkere bioversie. Of koop je ingrediënten recht van bij de boer.

Laat ons weten hoe jij jouw waterzooi het liefst eet!

Smakelijke tips en foto’s zijn uiteraard altijd welkom. Deel jouw waterzooiweetjes via Facebook of Instagram met #lekkervanbijons of tag onze kanalen. 

Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en volg ons ook op Pinterest, YouTube of schrijf je in op onze nieuwsbrief!