Precisielandbouw: hightech gecombineerd met boerenverstand

Bij precisielandbouw wordt per vierkante meter en zelfs per plant of blad bekeken wat er moet gebeuren. Door het inzetten van de juiste hoeveelheid middelen op de juiste plaats en het juiste tijdstip, wordt een zo hoog mogelijk rendement per vierkante meter grond nagestreefd. Bijkomend voordeel van deze precisie-aanpak is dat er minder verspilling optreedt: minder water, minder mest, minder gewasbeschermingsmiddelen en ook minder CO2-uitstoot.

Daarnaast houden sensoren de gewassen, de bodem en het weer in de gaten en geven ze aan waar actie vereist wordt op het veld. Verder brengen satellietbeelden akkers in kaart, waarna een computer berekent in welke richting rijen aardappelen het beste geplant worden voor maximale efficiëntie. Nog verregaander is het gebruik van drones: die kunnen tijdens een vlucht over een veld tellingen doen waarop de landbouwer kan inspelen, of opkomend en moeilijk herkenbaar onkruid zoals knolcyperus identificeren zodat gewasbescherming gericht en tijdig kan gebeuren. Drones uitgerust met een hittecamera kunnen zelfs per boom of plant bepalen waar extra water nodig is.

Precisielandbouw kan de landbouwer dus heel wat werk en kosten besparen. De combinatie van de vele laagjes data met gezond boerenverstand verhoogt het rendement per hectare en het is ook beter voor het milieu en het klimaat. Een tractor die minder overbodige rondjes rijdt, verbruikt minder brandstof en stoot minder uit. Dankzij deze precisie-aanpak wordt ook minder water en mest gebruikt en zijn er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig. Bovendien worden de akkers efficiënter benut waardoor er meer gewassen geteeld kunnen worden per hectare, én er nog eens minder gewassen en ruimte verloren gaan. Een win-win-winsituatie dus!

Het World Economic Forum becijferde in 2018 dat precisielandbouw 5 tot 20 miljoen ton broeikasgassen zou uitsparen, als tegen 2030 tussen de 15 en de 25 procent van de akkerbouwbedrijven de technologie toepast. De opbrengst zou met 300 miljoen ton stijgen en de kosten voor de landbouwers met 100 miljoen dollar dalen.

Een blik achter de schermen bij enkele digislimme projecten:

• Aardbeien tellen vanuit de lucht

Voor landbouwers is het cruciaal om een voldoende nauwkeurige oogstvoorspelling te maken en manueel is dit best een tijdrovend proces. Flanders Make ontwikkelt samen met het Proefcentrum Fruit een drone die vanuit de lucht het aantal aardbeienbloemen telt, wat een goede indicator is voor de te verwachten oogst. De artificiële intelligentie maakt het mogelijk om het beeldmateriaal automatisch te analyseren en tot een oogstvoorspelling te komen. Voor de telers is deze informatie belangrijk om oogstprognoses naar de veilingen te kunnen sturen en tijdig voldoende plukkers te kunnen voorzien naargelang de voorspelde grootte van de oogst. Voorlopig gebeuren deze dronevluchten om aardbeibloemen te tellen nog manueel gezien het onderzoek in zijn laatste fase zit, maar dit zal in de toekomst ook autonoom gebeuren.

• Slimme patatjes bij Vrancken

Een sprekend voorbeeld van precisielandbouw in de praktijk is het akkerbouwbedrijf van Mathieu Vrancken en zoon Koen in Riemst, waar naast aardappelen onder andere ook suikerbieten, chicorei en verschillende granen geteeld worden. “Dankzij gespecialiseerde technologieën zoals bodemscans brengen we om te beginnen de belangrijkste gegevens over onze percelen in kaart”, vertelt Mathieu Vrancken. “Eens we onder meer de koolstof- en PH-waardes van het perceel in de computer ingegeven hebben, kunnen we specifieke taakkaarten maken voor onze GPS-gestuurde tractor met automatisch aangestuurd spuittoestel. Zo kan de bemesting of kalk heel nauwkeurig toegediend worden.” Dat die GPS-gestuurde tractoren geen uitzondering meer zijn, wordt door Mathieu Vrancken benadrukt: “ik schat dat in tweederde van de nieuw verkochte tractors deze technologie standaard ingebouwd is. Er wordt trouwens gebruikt gemaakt van RTK (real time kinematics) positionering, wat vele malen nauwkeuriger is dan wat je in navigatiesystemen van auto’s vindt. Tractoren en machines met dergelijke GPS-RTK techniek kunnen tot op twee centimeter nauwkeurig de exacte dosis, water, kunstmest of gewasbeschermingsmiddel aan de gewassen toedienen. Met deze techniek is er quasi geen overlap, en dus geen verspilling of pakweg overbemesting, wat de bodem, de gewassen, het milieu en onze portemonnee ten goede komt”, zegt Vrancken. Op termijn ziet Vrancken een evolutie naar nog specifieker bewerken per gewas: “eens de snelheid en stabiliteit van de internetverbinding op het veld het toelaten, zouden we met zelfrijdende machines kunnen werken. Een camera analyseert dan de individuele situatie per plant en stuurt de sproeikoppen vliegensvlug bij waar nodig.”

• WikiLeeks

Bij onderzoeks- en voorlichtingscentrum voor de tuin- en landbouw Inagro in Rumbeke loopt in samenwerking met REO Veiling een pilootproject voor één van de belangrijkste Belgische groenteteelten in de openlucht: prei. Op de REO Veiling alleen al werd in 2020 57 miljoen ton prei verhandeld, waarvan een groot deel bedoeld is voor export. Om de steeds groter wordende uitdagingen het hoofd te bieden wordt prei hier in hydrocultuur op dragers geteeld op een oppervlakte van 400m². Hierdoor kunnen de preistengels dichter bij elkaar gekweekt worden, wordt de teeltcyclus ingekort, is er minder kans op ziekten en dus minder nood aan gewasbescherming. Bijkomend is deze teelt in hydrocultuur minder arbeidsintensief en kan dit systeem beter extremere weersomstandigheden trotseren. Ook vragen specifieke afzetmarkten om perfect rechte preien zonder restjes aarde aan, waar met deze prei op dragers in voorzien kan worden. Op termijn zal de oogst ervan zelfs geautomatiseerd kunnen worden.

• Groenteflats

Urban Crop Solutions [https://urbancropsolutions.com/] is een Belgische pionier in indoor farming, ze bouwen volledig geautomatiseerde verticale planten’fabrieken’. Zowel in de breedte als in de hoogte groeit er dankzij LED-verlichting onder andere sla, kruiden, radijzen, tomaten en tarwe. Een spectaculair tafereel met bijzondere voordelen: tijdens het teeltproces gebruiken ze geen gewasbeschermingsmiddelen en verbruiken ze twintig keer minder water dan in de traditionele landbouw! De eerste volledig geautomatiseerde plantenfabriek werd in februari 2016 op de site in Waregem geopend. Het ultramoderne UCS Research Center huisvest er meerdere groeikamers waarin het team van plantwetenschappers recepten ontwikkelt. Intussen hebben ze een bibliotheek uitgebouwd van bijna 300 plantengroeirecepten, en werden er verdeeld over vier continenten en 21 landen meer dan 50 modules ingezet, zowel voor commerciële telers als publiek-private onderzoeksinstituten.