Feiten en weetjes over aardappelen die je wellicht nog niet kent

Hoe behoud je de voedingswaarde van aardappelen maximaal? Bevat de schil meer voedingsstoffen? Vanwaar komt de naam Bintje? Hoe zijn chips eigenlijk ontstaan? En, wat is de link tussen de herfstvakantie en de aardappel? Vind hier heel wat leuke weetjes en feiten om je kennis over aardappelen bij te spijkeren.

Veelgestelde vragen over aardappelen

We krijgen heel wat vragen over aardappelen in onze mailbox. We beantwoorden hieronder de meest voorkomende topics. Heb jij nog een vraag? Laat het ons weten via het contactformulier.

Hoe behoud ik de voedingswaarde van aardappelen maximaal?

Bewaar de aardappelen niet te lang. Hoe langer aardappelen worden bewaard, hoe meer vitamine C verloren gaat. Haal het beste uit elke aardappel: lees hier hoe je aardappelen moet bewaren.
Laat aardappelen nooit in water liggen. Schil en was ze kort voor het koken. Zet aardappelen evenmin op in koud water, maar voeg ze pas toe wanneer het water kookt. Hoe minder contact met water, hoe minder vitaminen en mineralen uitlogen en verloren gaan met het kookvocht.
Aardappelen stomen, koken in een hogedrukpan of in de microgolfoven beperkt het verlies aan vitaminen en mineralen, net als het koken van de aardappelen in hun schil. Hoe minder contact met water en hoe korter de kooktijd, hoe beter de vitaminen en mineralen behouden blijven.

Zijn aardappelen dikmakers?

In tegenstelling tot wat velen denken, zijn aardappelen geen dikmakers. Een normale portie (dat is ongeveer 200 g) gekookte aardappelen brengt slechts 140 kcal aan. Dezelfde portie gekookte deegwaren of gekookte rijst (zonder saus) zo’n 260 kcal.

Het caloriegehalte van aardappelen kan wel sterk toenemen door de bereidingswijze. Koken voegt geen extra calorieën toe. Aardappelen met vet bereiden zoals gebakken aardappelen, frieten en kroketten brengt wel meer calorieën aan. Ook saus nemen bij de aardappelen of een extra schep boter, margarine of room bij de aardappelpuree kan de calorieteller doen oplopen.

Klaargemaakte hasselback potatoes met pittige kruiden. Ze liggen op een grijze ovenschaal op de keukentafel. Achteraan het beeld zie je hete pepers, look, rozemarijn en een halve citroen liggen.

Is zetmeel ongezond?

Ongezond is het zeker niet. We hebben het zelfs nodig als bron van energie. De aardappel bestaat voor ongeveer 16% uit koolhydraten, vooral in de vorm van zetmeel, en brengt tegelijkertijd ook een portie vitaminen, mineralen en voedingsvezels aan. Die combinatie maakt van aardappelen een goede bron van koolhydraten en energie als onderdeel van een gezonde maaltijd. Zetmeel in afgekoelde gekookte aardappelen (bv. voor een aardappelsalade) verandert bovendien van structuur en wordt een type voedingsvezel (resistent zetmeel). Vezels dragen bij tot een goede darmwerking.

Bevat de schil meer voedingsstoffen?

Zowel de schil als het binnenste van de aardappel zijn een bron van voedingsstoffen. In de schil vind je iets meer ijzer en vezels. Wil je de schil mee opeten, was en schrob de aardappel dan eerst grondig schoon onder stromend water. Snijd groene plekken en uitlopers weg. Zijn het er te veel, dan schil je de aardappelen beter.

Waar komt de naam Bintje vandaan?

Een onderwijzer uit het Friese dorpje Suameer in het begin van de 20e eeuw was bezeten door aardappelen. Al zijn vrije tijd ging op aan het kruisen van bekende rassen. Elke nieuwe soort die hij zo kweekte gaf hij de naam van één van zijn negen kinderen.

Toen hij een tiende nieuw aardappelras kweekte, noemde hij dat naar een meisje uit zijn klas, Bintje Jansma. Natuurlijk werd net die aardappel wereldberoemd.

Hoe zijn chips ontstaan?

Een lastige klant ligt aan de basis van de chips. In 1853 in de Amerikaanse stad Saratoga bestelde meneer Vanderbilt, een scheeps- en spoorwegindustriemagnaat, op een dag een stukje vlees met frietjes in de plaatselijke kroeg. De frieten stuurde hij meteen terug naar de keuken. Die waren te dik, vond hij.

De eigenaar van het restaurant dacht Vanderbilt een lesje leren. Hij sneed de aardappelen in flinterdunne schijfjes en dompelde ze in kokende olie. Tot zijn eigen stomme verbazing vond de spoorwegmagnaat de ‘potato chips’ verrukkelijk.

Bevatten aardappelen chemische middelen?

Het gewasbeschermingsmiddel dat de telers gebruiken, zit enkel op het loof van de aardappelplant. De knollen komen er niet mee in contact.

Om aardappelen langere tijd te bewaren in de opslagplaats worden kiemremmers gebruikt. Aardappelen hebben namelijk de neiging om te kiemen als ze voor langere tijd worden bewaard, waardoor ze niet meer geschikt zijn voor menselijke consumptie. Door dergelijke remmers te gebruiken, wordt dit proces vertraagd. Het gebruik van deze middelen is sterk gereglementeerd en wordt door technologische investeringen in de bewaarschuren zelf bovendien tot een minimum beperkt.

De grootste, de zwaarste en de langste

Aardappelen schillen: 376,8 kg is de grootste hoeveelheid aardappelen ooit geschild in 45 minuten door vijf personen met gewone aardappelmesjes.
De grootste aardappel: in 1992 teelde de heer Schotten een aardappel met een gewicht van 2.015 g, een lengte van 25 cm en een omtrek van 70,5 cm.
De hoogste aardappelplanten ooit kwamen voor bij de variëteiten Agria en Bintje. Het loof van de Agria-plant mat 2,60 m. De totale planthoogte, met wortels, was 2,67 m. Het Bintje had een loofhoogte van 2,45 m en een totale hoogte van 2,66 m.
Het duurrecord frieten bakken staat op naam van Friturist Luc Driesen van frituur Friteria Estrella in Malle. In april 2019 bakte hij maar liefst 126 uur en 15 minuten aan een stuk frietjes.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm. Hij verkocht hem nadien in stukjes.
Grootste aardappelchips: Charles Chip Inc. heeft in Amerika chips gebakken van 10 cm op 17,5 cm, gemaakt van extreem grote aardappelen.

Krieltjes uit de oven in licht blauwe ovenschaal met verse kruiden, peper en zout.

Wist je dat...

er heel wat inspanningen en onderzoek gebeuren om de kwaliteit van de aardappel nog te verbeteren? Hoe meer botsen en schokken een aardappel krijgt, hoe minder kwalitatief hij is. Om alle schokken tijdens de teelt, het oogsten, het lossen, het wassen en het verpakken in kaart te brengen werd een elektronische tool in de vorm van een aardappel ontwikkeld. Die tool wordt ingezet doorheen de verschillende schakels van de keten en levert een schat aan informatie op. De opgedane kennis wordt omgezet in concrete toepassingen en handelingen om het aantal schokken te verminderen. Dat leidt tot een kwalitatief beter aanbod en minder voedselverlies. Ook dankzij geoptimaliseerde rooitechnieken blijven er nu minder aardappelen op het veld liggen.
aardappelen die niet aan de vereiste kwaliteit voldoen ook hun weg vinden naar de markt via verwerkte alternatieven? Typische voorbeelden zijn aardappelen die worden gebruikt om bijvoorbeeld kroketten te maken.
verduurzaming ook in de aardappelsector hoog op de agenda staat? Zo wordt er bijvoorbeeld verantwoord omgegaan met (regen)water. De opvang van regenwater gebeurt vooral via de daken van loodsen. Daarnaast installeren verpakkers hun eigen waterzuiveringsinstallatie, zodat ze het water kunnen hergebruiken voor de eerste wasbeurt van de aardappelen.
we de herfstvakantie te danken hebben aan de aardappel? Vroeger rooide men aardappelen met de hand. Om de oogst tijdig uit de grond te halen werd het hele gezin ingeschakeld. Veel kinderen verzuimden school in die periode. Daarom werd een vakantie ingelast: de herfstvakantie.
Ieren massaal naar Amerika emigreerden na de mislukte aardappeloogsten in de eerste helft van de 19e eeuw. Aardappelen mag je niet steeds op dezelfde plaats telen, maar dat wist men in die tijd niet. De gevolgen waren dramatisch. De aardappelziekte brak uit en honderdduizenden Ieren stierven van de honger. Hopend op een beter bestaan, trok men toen in grote getalen richting de Verenigde Staten.

er in het Peruviaans meer dan 1.000 woorden bestaan voor de aardappel en al zijn variëteiten? In Peru schreef men vroeger overigens geneeskrachtige eigenschappen toe aan de aardappel. Men probeerde er allerlei ziekten mee te genezen door ermee over de huid te wrijven.

aardappelen tijdens de ‘Klondike Gold Rush’ in Alaska (tussen 1897 en 1898) vanwege hun vitamine C-gehalte zo hoog aangeschreven stonden dat de mijnwerkers hun goud voor aardappelen ruilden?