Trappist vs. abdijbier: het verschil tussen de Belgische biericonen

Als je door de bierwereld wandelt, kom je onvermijdelijk de termen 'trappistenbier' en 'abdijbier' tegen. Hoewel deze bieren vaak in één adem worden genoemd, zijn er belangrijke verschillen. Ontdek wat een trappist onderscheidt van een abdijbier en waarom beide zo'n belangrijke plaats innemen in ons biererfgoed.

Wat is een trappistenbier?

Trappistenbier is geen biersoort, maar een herkomstbenaming. Het verwijst naar bier dat wordt gebrouwen binnen de muren van een trappistenabdij, onder toezicht van trappistenmonniken (die behoren tot de orde der cisterciënzers van de strikte observantie).

Om het officiële label ‘Authentic Trappist Product’ te mogen dragen, moet een bier aan de volgende strikte voorwaarden voldoen:

1. Binnen de abdijmuren: het bier moet binnen de muren van de abdij of in de directe omgeving worden gebrouwen.
2. Onder toezicht van monniken: de productie vindt plaats onder toezicht van de monniken of monialen.
3. Financiële bestemming: de opbrengsten zijn bestemd voor het levensonderhoud van de kloostergemeenschap en voor goede doelen of sociale werken.

Deze regels worden strikt bewaakt door de Internationale Vereniging Trappist (IVT). Momenteel zijn er negen erkende trappistenbrouwerijen die het 'Authentic Trappist Product'-logo mogen voeren, waarvan vijf in België:

• Westmalle: bekend om hun Dubbel en Tripel
• Chimay: met vier varianten waaronder Rood, Wit, Blauw en Grande Réserve
• Rochefort: produceert drie donkere bieren: 6, 8 en 10
• Orval: brouwt slechts één uniek bier
• Westvleteren: hun Westvleteren 12 wordt vaak geroemd als een van de beste bieren ter wereld

De andere trappistenbrouwerijen bevinden zich in Nederland (La Trappe en Zundert), Italië (Tre Fontane) en Engeland (Tynt Meadow).

Wat is een abdijbier?

Abdijbieren zijn bieren die een band hebben met een abdij, maar deze band kan veel losser zijn dan bij trappistenbieren. Vaak gaat het om een historische band met een bestaande of voormalige abdij of simpelweg om bieren die volgens traditionele kloosterrecepten worden gebrouwen.

Sinds 1999 bestaat er in België het keurmerk ‘Erkend Belgisch Abdijbier’, toegekend door de Unie van Belgische Brouwers. Om dit keurmerk te mogen dragen, moet een bier aan bepaalde voorwaarden voldoen:

Voor abdijbieren die al voor 1999 bestonden:

1. Er moet een band zijn met een bestaande of historische abdij
2. Er worden royalty's betaald die worden gebruikt voor goede doelen
3. De abdij heeft een controlerecht op de publiciteit

Voor abdijbieren ontstaan na 1999 zijn de regels strenger:

1. Het bier wordt ofwel in een niet-trappistenabdij gebrouwen ofwel wordt het gebrouwen door een lekenbrouwerij onder licentie van een abdij
2. Er moeten royalty's aan de abdij betaald worden
3. De abdij moet in het verleden bier hebben gebrouwen
4. De abdij heeft controlerecht over reclame en communicatie

Bekende erkende Belgische abdijbieren zijn onder andere Leffe, Grimbergen, Affligem, Tongerlo, Ename en Steenbrugge.

Belangrijkste verschillen tussen trappist en abdijbier

Brouwlocatie en toezicht

• Trappistenbier: wordt altijd binnen de muren van een trappistenabdij gebrouwen of in de directe omgeving, onder direct toezicht van monniken.
• Abdijbier: kan in commerciële brouwerijen buiten de abdij worden geproduceerd, vaak onder licentie van een abdij.

Officiële erkenning

• Trappistenbier: draagt het label ‘Authentic Trappist Product’ van de Internationale Vereniging Trappist.
• Abdijbier: kan het keurmerk ‘Erkend Belgisch Abdijbier’ dragen als het aan de voorwaarden voldoet.

Financiële bestemming

• Trappistenbier: alle opbrengsten gaan naar het onderhoud van de abdij, het levensonderhoud van de monniken en naar goede doelen.
• Abdijbier: een deel van de opbrengsten (royalty's) gaat naar de abdij of naar goede doelen.

Religieuze orde

• Trappistenbier: wordt exclusief gebrouwen door of onder toezicht van monniken van de orde der cisterciënzers van de strikte observantie (trappisten).
• Abdijbier: kan verbonden zijn aan verschillende religieuze ordes of aan abdijen die niet meer actief zijn.

Het vakmanschap en erfgoed van onze biercultuur

Zowel trappisten- als abdijbieren vormen een belangrijk onderdeel van ons biercultuurerfgoed. De Belgische biercultuur werd in 2016 zelfs erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed door UNESCO.

Traditionele brouwmethoden

Wat beide biersoorten kenmerkt, is het vasthouden aan traditionele brouwmethoden. Bij trappistenbieren zijn deze tradities vaak eeuwenoud en worden ze van generatie op generatie monniken doorgegeven. Bij abdijbieren worden deze traditionele recepturen gekoesterd, zelfs wanneer de productie in moderne, commerciële brouwerijen plaatsvindt.

Typische kenmerken van deze traditionele methoden zijn:

• Gebruik van specifieke gist- en hopsoorten
• Hergisting op fles
• Lange rijpingsperioden
• Geen filtering of pasteurisatie bij sommige bieren

Smaakprofiel en bierstijlen

Trappisten- en abdijbieren komen in verschillende stijlen voor, waarvan de meest voorkomende zijn:

• Dubbel: een donker, zoet tot bitter bier met een alcoholpercentage van 6-8%
• Tripel: een goudblond, kruidig bier met een alcoholpercentage van 8-10%
• Quadrupel: een zeer sterk, complex bier met een alcoholpercentage van 10% of hoger

Daarnaast heeft elk klooster zijn eigen unieke recepten en specialiteiten ontwikkeld, wat bijdraagt aan de enorme diversiteit binnen het Belgische bierlandschap.

Toerisme en beleving

De brouwerijen van trappisten- en abdijbieren zijn belangrijke toeristische trekpleisters in Vlaanderen. Sommige trappistenabdijen, zoals Westmalle en Chimay, hebben bezoekerscentra waar je meer kunt leren over het brouwproces en de geschiedenis van het bier, hoewel de brouwerijen zelf meestal niet toegankelijk zijn voor het publiek.

Bij commerciële brouwerijen van abdijbieren zijn er vaak rondleidingen mogelijk, waarbij bezoekers een kijkje kunnen nemen in het brouwproces en natuurlijk kunnen proeven van het eindresultaat.

Heb je een favoriet abdij- of trappistbier? Laat het ons weten en post een foto of video via Facebook of Instagram met #lekkervanbijons. Wil je op de hoogte blijven van de allerlaatste nieuwtjes, zet dan onze Pinterest- of YouTube-account bij je favorieten of schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Alcoholmisbruik schaadt de gezondheid.