Laat je verbazen door de variatie aan Belgische speculazen

Een speculaasje bij de koffie… heerlijk! Geluk zit vaak in een klein koekje, toch? Terwijl de een het liefst een dunne en knapperige speculaas heeft, zweren anderen bij een dikkere speculaas met een zachte beet of speculaas met een vulling. We beseffen het niet altijd: wij Belgen zijn verwend met zo’n grote variëteit aan smaken en texturen. Duik mee met ons in de wereld van de Belgische speculaas en ontdek welke speculazen erkend zijn als traditioneel streekproduct.

Belgische speculaas: eetbaar erfgoed om te koesteren

Speculaas kent bij ons een lange traditie als feestelijk gebak. Van West-Vlaanderen tot Limburg: elke regio heeft zijn eigen versie. Naast de Belgische speculaas van Vermeiren Princeps, La Confiance NV, Bakatelier De Smet, Aerts Speculaas bvba en Ambachtelijke Speculaasbakkerij Vanvuchelen mogen ook deze speculazen het streekproduct.be-label dragen:

Hasseltse speculaas

Terwijl in de rest van België speculaas krokant en dun is, vind je in Hasselt echte ‘hompen’ speculaas. De Hasseltse speculaas heeft onder de krokante korst een malse beet. Bij Bakkerij Van Gelooven houden ze deze eigenzinnige speculaas in ere. Ze maken hem volgens het recept van de voormalige Hasseltse wafel- en speculaasbakkerij Jacobs. Volgens de traditie gebruiken ze donkere kandijsuiker, de beste roomboter, natriumbicarbonaat, melk, eieren, bloem en een eigen kruidenmengeling. Bakkers Patrick en Carine maken hiervan ook een variant met grof gehakte amandelen. Ze rollen het deeg met de hand: elke speculaas is handwerk.

Kontichse specfour

De Kontichse specfour bestaat uit twee lagen dikke speculaas met daartussen een kokosvulling. Het verschil met de andere gevulde speculaassoorten is dat de Kontichse specfour een broze, licht harde korst heeft en een zachte vulling van kokos (en geen amandelvulling). De koek wordt op smaak gebracht met Amaretto en kaneel.

Aan de basis van het recept uit 1927 lag koekjesbakker Jos De Backer. De bereiding van deze specfour geraakte na 1960 in onbruik, tot in 2012 de gemeente Kontich het oude recept opdiepte. Vandaag vind je specfour bij 3 Kontichse warme bakkers: Mijlemans, Peeters en Sint-Rita. Zij verkopen twee variëteiten: de traditionele in blokjes en een ronde variant.

Glazuurspeculaas van de kust

Wie graag een extraatje op z’n speculaas heeft, moet aan onze kust zijn. Daar versieren ze speculaas met suikerglazuur. Het versieren van vooral grote speculazen kwam in gebruik nadat bakkers in hun recept meer boter gebruikten. Dit kwam de smaak wel ten goede, maar de tekening in de speculaas werd minder duidelijk. Met glazuur kon de tekening geaccentueerd worden. Bakkerij Riviera en Brood- en banketbakkerij Vanheste uit Oostende kregen een erkenning voor hun glazuurspeculaas van de kust.

Putse janhagel

De naam ‘janhagel’ verwijst naar ‘Jan met de pet of het gewone volk’. Het koekje is nauw verwant aan speculaas. Je vindt het vooral terug in Nederland, maar hier en daar stak het de Belgisch grens over en werd het een traditie o.a. op de Putse kermis.

Bij Bakkerij De Schutter uit Putte, Stabroek, kan je al meer dan 75 jaar lang terecht voor ‘janhagel’. Het koekje is rechthoekig, maar het recept verschilt van het Nederlandse recept waar men citroenrasp aan het deeg toevoegt en de koekjes afwerkt met suiker en amandelen. De Belgische versie heeft knobbels aan de bovenkant en een uitgesproken muskaatnootsmaak.

Hagelandse moutspeculaas

De Hagelandse moutspeculaas ontstond als noodoplossing voor de bakkers uit Hoegaarden. Toen de typische speculaaskruiden schaarser en ook steeds duurder werden, vonden ze in mout het ideale alternatief. Mout was - mede dankzij het brouwcentrum in Hoegaarden - wel voldoende voorhanden. Wanneer mout gebrand wordt, krijgt het een karamelachtige en kruidige smaak. Perfect dus als vervanging voor de dure speculaaskruiden. Tot op vandaag is de moutspeculaas nog steeds een hit in het Hageland. Ben je op bezoek in Hoegaarden? Stap zeker eens binnen bij Bakkerij Swinnen.

Wil je jouw culinaire ontdekkingstocht verderzetten?

Op streekproduct.be vind je nog meer smakelijke verhalen en boeiende weetjes. Of ga aan de slag met onze recepten met speculaas. Toon ons dat jij ook fier bent op onze traditionele streekproducten. Post een foto van jouw favoriete streekproduct op Facebook, Twitter of Instagram met #lekkervanbijons.

Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en schrijf je in op onze nieuwsbrief of volg ons ook op Pinterest en YouTube!