Wat zijn visquota en hoe is het gesteld met onze visbestanden?

Vis maakt voor veel Vlamingen deel uit van een gevarieerde voeding. Ieder jaar halen de Belgische vissers dan ook heel wat vis uit de zee. Dat doen ze volgens strikte limieten die ze opgelegd krijgen, de zogenaamde quota. Maar wat zijn visquota? En waarom worden deze quota opgelegd?

Wat zijn quota?

In 2023 kocht de Belg 7,4 kg vis, week- en schaaldieren (vers, diepgevroren en verwerkt-inclusief vissalade en visconserven) voor thuisverbruik. Hoewel heel wat van die vis ingevoerd is, komt een belangrijk deel ervan uit de Noordzee en andere visserijgebieden waar onze Belgische vissers actief zijn.

Dit betekent echter niet dat de Belgische vissers zomaar hun gang mogen gaan. Ieder jaar krijgen ze regels opgelegd: per vissoort mag er slechts een beperkte hoeveelheid uit zee worden gehaald. Die toegestane hoeveelheid wordt een quotum genoemd. 

Quota voor een duurzame visserijsector

Sinds de jaren ’70 probeert Europa overbevissing tegen te gaan door quota te gebruiken. Het houdt daarbij rekening met verschillende factoren:

• Duurzame visbestanden: vissoorten moeten in staat zijn om zichzelf in stand te houden op de lange termijn.
• Het evenwicht in de ecosystemen van de zeeën en oceanen: de visserij mag dat evenwicht niet verstoren.
• De leefbaarheid van de visserijsector: er zijn heel wat jobs en gezinnen die van de visvangst afhangen. De sector moet kunnen groeien en innoveren.

Een duurzame visserijsector is er eentje die een balans kan vinden tussen al deze elementen. 

Wetenschappelijk onderzoek als uitgangspunt voor quota

Het zijn de ministers van Visserij van alle Europese lidstaten die aan het einde van elk jaar samenkomen om de quota voor het volgende jaar vast te leggen. Dat gaat als volgt:

• Experts van nationale en internationale onderzoekscentra, zoals het ILVO in Vlaanderen, analyseren de duurzaamheid van de visbestanden en bezorgen een advies aan de Europese Commissie. 
• De Europese Commissie bereidt de onderhandelingen van de ministers van Visserij voor: ze bepalen voor elke soort een vangstlimiet. Dat heet een TAC of Total Allowable Catch.
• De geadviseerde TAC’s worden meestal aanvaard, maar nu moeten ze nog verdeeld worden over de verschillende landen. Die verdeling – in percentages - is historisch vastgelegd.
• De ministers van Visserij hebben tijdens de onderhandelingen dus weinig marge. Ze proberen voor bepaalde belangrijke doelsoorten een hoog quotum binnen te halen.

Dankzij deze jaarlijkse evaluatie kan men relatief snel ingrijpen, als blijkt dat de situatie van een bepaald visbestand veranderd is. 

Vlaanderen legt veel verantwoordelijkheid bij de sector

Vervolgens is het aan de lidstaten en de regio’s om de quota in de praktijk om te zetten. Ze moeten ook zelf controleren of de quota worden nageleefd. In Vlaanderen geeft de overheid bewust veel verantwoordelijkheid aan de sector om zichzelf regels op te leggen.

De belangrijkste instanties zoals het ILVO werken nauw met elkaar samen om de visserij op lokaal niveau duurzaam te maken. Ze zetten in op efficiëntie en proberen de visserij zo toegankelijk mogelijk te houden. 

Hoe is het gesteld met onze visbestanden?

In de Noordzee doet vooral de vissoort schol het heel goed. Daarom omschrijft de Europese Commissie dit als een duurzaam bevist visbestand. Ook tong in de Noordzee kreeg een positief advies. Dat is vooral te wijten aan het feit dat er een hoge aangroei is: er zijn veel jonge vissen. We stellen echter vast dat tong het op bepaalde plaatsen, bijvoorbeeld in de kustzone, minder goed doet door lokale factoren.

In totaal vangen Belgische vissers meer dan 50 soorten vis en schaal- en schelpdieren. Het ILVO evalueert jaarlijks de toestand van 4 van de belangrijkste visbestanden voor de Belgische visserij. De online tool GEOFISH, ontwikkeld door ILVO, geeft een ruimtelijke visualisatie van visserijgerelateerde gegevens en mariene ruimtelijke planning. Via de tool kan onder andere een visualisatie gemaakt worden van de status van een visbestand, zoals opgemaakt door ICES (International Council for the Exploration of the Sea). Op het gebied van ruimtelijke planning wordt een duidelijk beeld gevormd van activiteiten of mogelijke beperkingen (mariene natuurreservaten, windmolenparken, Brexit) die het economische belang voor de Belgische visserijsector beïnvloeden.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met ILVO.

Nog vragen? Laat het dan zeker weten via onze Facebookpagina, op Twitter of op Instagram met #lekkervanbijons! Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en volg ons ook op Pinterest, YouTube of schrijf je in op onze nieuwsbrief!