Voortbouwen aan veiligere visserij

“De laatste jaren merken we dat zowel vissers als reders meer belang hechten aan veiligheid. Dat is een goede zaak en mee de verdienste van PREVIS”, vertelt Luk Louwagie. Nadat hij zelf 28 jaar actief was als visser op zee, werkt hij nu al acht jaar als preventieadviseur. Hij begeleidt, samen met collega Kurt De Man, een 60-tal schepen in de havens van Nieuwpoort, Oostende en Zeebrugge.

Wat doet PREVIS?

“PREVIS staat voor ‘Preventie van arbeidsongevallen aan boord van visserijschepen’ en is een dienst van het Zeevissersfonds. Kortweg heeft PREVIS drie taken: arbeidsongevallen opvolgen, opleiding geven en projecten evalueren. Een voorbeeld daarvan is de invoering van reddingsvesten met een zendertje in. Die projecten komen voort uit voorstellen aan onze raad van bestuur. Daarin zitten vertegenwoordigers van de reders en de vakbonden.”

Gebeuren er veel arbeidsongevallen?

“Het veiligheidsbewustzijn en het welzijn aan boord is enorm gestegen de laatste jaren. En dat merk je ook aan het aantal arbeidsongevallen. Werken op een schip is zoals in een fabriek. Iedereen is druk in de weer en ze moeten hard werken aan boord. Soms schuift er iemand uit over het gladde dek of zijn er valpartijen in het ruim. Dat nu bijvoorbeeld meer en meer mensen aan boord een veiligheidshelm en reddingsvest dragen is een positieve evolutie. Tot eind september gebeurden er in 2022 nog maar drie ongevallen met alleen gewonden. Elk incident volgen we samen op met Liantis, een externe dienst voor preventie. We maken instructiekaarten om in de toekomst ongevallen te vermijden. Die instructies bundelen we in een boek ‘Vissers vissen veilig’.”

Een preventieplan kan arbeidsongevallen vermijden?

“Vanuit Europese wetgeving is elk schip verplicht om een preventieplan en risicoanalyse op te stellen. Lange tijd waren vissers en reders daar niet echt mee bezig. Zij wilden zoveel mogelijk varen en zoveel mogelijk vis vangen. Dat er soms aan boord iets misliep, beschouwden ze als een risico van het vak. ‘De zee geeft en neemt’, zoals vissers zeggen… Vanuit PREVIS helpen wij reders en vissers zich nog meer bewust maken van veiligheid en welzijn aan boord. Dat doen we onder meer door een checklist op te maken. Is er voldoende drinkbaar water en eten? Kan de bemanning hun kledij wassen? Is er een ziekenboeg? Stuk voor stuk logische zaken, waar we nog stappen in kunnen zetten. Ook gloednieuwe schepen hebben nog verbeterpunten. Dan stellen we samen met de reder (eigenaar) een actieplan op om bepaalde zaken nog te verbeteren.”

Naast preventie geven jullie ook veel opleidingen.

“Elke geregistreerde visser moet om de vijf jaar opleiding volgen. Daarnaast is het zo dat iedereen die eens wilt meevaren, eerst een korte opleiding krijgt. Vandaag gaf ik les aan een vrouw die de ambitie heeft om op een schip te werken, maar het kan even goed gaan om een fotograaf die eerst instructies moet doorlopen alvorens hij of zijn mee aan boord mag.”

Jullie derde taak is het uitwerken en opvolgen van projecten?

“Wanneer onze raad van bestuur voorstellen goedkeurt, volgen wij die nieuwigheden op het terrein op. Voorbeelden van concrete projecten zijn bijvoorbeeld camera’s aan boord. Zo heeft een schipper een beter zicht over de hele boot, terwijl hij anders vanuit zijn stuurcabine maar een beperkt overzicht heeft. Of het stimuleren (en controleren) van het dragen van reddingsvesten en helmen. Als er iets gebeurt, gaat het om gedeeltelijke verantwoordelijkheid. De reder levert een schip dat volledig in orde is. De schipper zorgt voor goed zeemanschap, maar de bemanning moet ook voor zichzelf zorgen. ‘Waarom droeg je bij dat incident geen helm of de juiste veiligheidskledij?’, zijn vragen die ze voorgeschoteld krijgen na een arbeidsongeval. Vandaar het belang van goede preventie.”

Naast preventieadviseur ben je ook sociaal consulent en vertrouwenspersoon.

“Vroeger ging een aalmoezenier na een dodelijk ongeval slecht nieuws brengen aan de nabestaanden. Als sociaal consulent nam ik die taak over. Tot nu toe heb ik vier keer aan een familie moeten vertellen wat er gebeurde. Dat is niet gemakkelijk, maar met die mensen heb ik nog altijd contact. Iedereen uit de visserij kan bij mij ook terecht als vertrouwenspersoon. Iemand vertrouwt me bijvoorbeeld een probleem toe dat hij of zij opmerkte bij bemanningsleden. Dan is het aan ons om dat verder uit te zoeken en te kijken hoe we hierrond kunnen sensibiliseren.”

Je bent 24/7 beschikbaar voor vissers en reders.

“Ja, dat maakt onze job zwaar, maar ik doe het ontzettend graag. Als voormalig visser en ex-reder ken ik het wereldje heel goed. Ik spreek de ‘visserstaal’ en dat maakt dat de mensen mij aanvaarden. Niet iedereen zou zomaar overal aan boord raken om te iets te controleren of hen iets bij te leren (lacht). Ik kom veel op de schepen omdat wij als PREVIS een 60-tal schepen opvolgen. En in mijn vrije tijd trekken mijn vrouw en ik er graag op uit met onze eigen zeilboot. Genieten van de vrijheid op zee, is het mooiste wat er is.”

Meer weten?

Vind hier meer info over PREVIS. Heb je vragen? Laat het dan zeker weten via onze Facebookpagina, op Twitter of Instagram met #lekkervanbijons! Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en volg ons ook op Pinterest, YouTube of schrijf je in op onze nieuwsbrief!